Atölye Koordinatörü: Doç. Dr. Candan Badem
(Atölye başlangıcı: 27.03.2021, 19.00)
Bu atölyenin amacı kuruluşundan yıkılışına kadar Sovyet Rusya ve ardından Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinde sosyalizmin gelişim aşamalarını, ne tür sorunları nasıl çözmek zorunda kaldığını ve neden yıkıldığını ana hatlarıyla vermektir. Başlıktan belli olduğu üzere atölye yöneticisi SSCB’de sosyalizmin yaşanmış olduğunu savunuyor, ancak tarihsel materyalizmin eleştirel yöntemini elden bırakmadan ve arşivlerden çıkan yeni bilgileri de dikkate alarak geçmişe bakmak gerektiğini düşünüyor. SSCB tarihinin hemen her başlığı hakkında ABD ve Avrupa sovyetologlarının ürettiği çok geniş bir İngilizce literatür mevcut. Ancak istisnalar dışında bu literatür antikomünist ve antisovyetiktir. Türkçede ise çok az kaynak vardır. Bunlara bugünkü oligarşik Rusya medyasının her gün yaydığı antisovyetik yalanları eklediğimiz zaman gerçeğe ulaşmak hayli zorlaşmaktadır. Stalin’in dediği gibi gerçeğin çevresini yalanın taburları sarmıştır ve gerçeğe ulaşmak kolay değildir. Atölye daha çok sosyal ve ekonomik tarihin konularını ele alacak ve SSCB’ye yönelik Batılı akademisyenlerin yaklaşımlarını da mercek altına alacaktır.
- Hafta: Sosyalist Devrim, Savaş Komünizmi ve NEP (1917-1927). Bu derste Bolşeviklerin nasıl bir ülke devraldıklarına, sosyalizmi kurmak için ne gibi sorunlarla uğraştığına, savaş komünizmi ve NEP’in ne anlama geldiğine ve SSCB’nin nasıl bir devlet olduğuna değineceğiz.
- Hafta: Planlama, Hızlı Sanayileşme ve Kolektifleştirme (1928-1937). Bu derste NEP’ten nasıl çıkıldığını, bunun neden zorunlu olduğunu, planlamanın ne anlama geldiğini, ilk beş yıllık planları ve hedefleri, kentleşme ve sanayileşme sorunlarını inceleyeceğiz.
- Hafta: 1936 Anayasası, Siyasi Baskılar ve Demokrasi Sorunları (1936-1941). Bu dersin konusu Sovyet yurttaşlarının hakları ve siyasete katılım mekanizmaları, tek parti sisteminin demokrasiyle uyuşup uyuşmadığı, Stalin anayasası olarak da bilinen 1936 anayasasının neler getirdiği, Stalin’in merkez komite ile çatışması, siyasi baskılar ve 1937 mahkemeleridir.
- Hafta: Büyük Anayurt Savaşı ve Faşizmin Yenilmesi (1941-1945). Bu derste emperyalistlerin Hitler faşizmini adım adım nasıl SSCB ile çatışmaya ittiklerini, yatıştırma siyasetini, 1938 Münih ihanetini, 1939 Alman-Sovyet Saldırmazlık Antlaşmasının arkaplanını, bu antlaşmanın gizli bir ekinin olup olmadığını, SSCB halklarının faşizme karşı mücadelesini ve savaşı nasıl kazandığını işleyeceğiz.
- Hafta: Sosyalizmin Genişleyen Coğrafyası ve Soğuk Savaş (1945-1953). Bu dersin konusu savaş sonrası Avrupa’da sosyalizmin genişleyen coğrafyası ve yeni sorunları, soğuk savaşın yükleri, Batı Berlin sorununun önemi ve Stalin’in parti içindeki son mücadelesi olacak.
- Hafta: Hruşçov Dönemi ve Barış İçinde Bir Arada Yaşama Öğretisi (1953-1964). Bu derste Stalin’den sonra yavaş yavaş parti ve devlet yönetimini ele geçiren Hruşçov döneminin özellikleri, 1956’daki SBKP 20. kongresinde okuduğu kişi kültü hakkındaki raporundaki iddiaların doğru olup olmadığı ve barış içinde bir arada yaşama öğretisinin Leninist olup olmadığı tartışılacak.
- Hafta: Brejnev ve Andropov Dönemi ve Durgunluk (1964-1984). Bu derste Brejnev ve Andropov yönetiminin özellikleri olgun sosyalizm kavramının ne anlama geldiği, Sovyet insanlarının günlük yaşamı, Soljenitsın ve Saharov gibi muhaliflerin neyi temsil ettiği üzerinde duracağız.
- Hafta: Gorbaçov Dönemi. Perestroyka ve Yıkım (1985-1991). Bu derste Gorbaçov ihanetinin nasıl geliştiği, perestroyka ve glasnostun ne anlama geldiği, bazı ulusal sorunların nasıl yaratıldığı, Yakovlev ve Yeltsin’in rolleri, CIA ve Batı sovyetolojisinin çözüşü neden öngöremediği ve Sovyet emekçilerinin sosyalizme neden sahip çıkamadıkları üzerinde duracağız.